مروری نظام مند بر مطالعات پیاده سازی رویکرد ارزشیابی توصیفی در مدارس ابتدایی ایران: چالش‌ها، فرصت‌ها و راهکارهای اجرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه آموزش علوم اجتماعی، دانشگاه فرهنگیان، اردبیل، ایران.

2 گروه آموزش زبان انگلیسی، دانشگاه فرهنگیان، اردبیل، ایران.

چکیده

پیشینه و اهداف: ارزشیابی توصیفی، به‌عنوان رویکردی کلیدی در نظام آموزش ابتدایی ایران با تأکید بر سنجش مستمر و جامع، ظرفیت قابل توجهی برای بهبود کیفیت یادگیری و افزایش مشارکت فعال دانش‌آموزان دارد؛ اما در عمل با چالش‌های فراوانی همچون کمبود منابع آموزشی و مشکلات ساختاری مواجه است. این پژوهش با هدف شناسایی، تحلیل و ارائه راهکارهای عملی برای غلبه بر چالش‌ها و بهره‌مندی از فرصت‌های مرتبط با اجرای ارزشیابی توصیفی انجام شد. روش‌ها‌: مطالعة حاضر از نوع مرور نظام­مند بود. به­این منظور، 19 مقالة پژوهشی مرتبط که در سال‌های 1398 تا 1402 در پایگاه‌های اطلاعاتی SID و Magiran منتشر شده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از روش کدگذاری، تحلیل مضمونی و ترکیب یافته‌ها بر اساس مدل سندلوسکی و باروسو (2007) تحلیل شدند. یافته‌ها: تحلیل کیفی داده­ها نشان داد اگرچه ارزشیابی توصیفی پتانسیل بالایی برای بهبود کیفیت یادگیری و افزایش مشارکت و انگیزة دانش‌آموزان دارد؛ اما اجرای آن در مدارس ابتدایی ایران با موانع قابل توجهی همراه است. اصلی‌ترین چالش‌های شناسایی شده عبارتند از: کمبود منابع آموزشی و پشتیبانی کافی، ضعف در مهارت‌ها و دانش حرفه‌ای معلمان در زمینة اجرای این رویکرد و مشکلات ساختاری در سطح برنامه‌ریزی درسی و سیاست‌گذاری‌های کلان آموزشی. نتیجه‌گیری: اجرای موفقیت‌آمیز ارزشیابی توصیفی نیازمند یک رویکرد جامع و هماهنگ با مشارکت فعال تمامی ذینفعان کلیدی شامل معلمان، مدیران، والدین و سیاست‌گذاران آموزشی است. غلبه بر چالش‌های شناسایی شده و استفاده بهینه از فرصت‌ها می‌تواند نقش بسزایی در ارتقاء کیفیت فرآیند یاددهی-یادگیری و تحقق اهداف آموزشی در مقطع ابتدایی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات