بررسی میزان احساس تعلق به مدرسه در بین دانش آموزان افغان مقطع ابتدایی به‌منزله نشاط ذهنی

بختیاری, حسن; پاکدامن, فرزانه; راه چمنی, ملیحه

doi:10.48310/jcdr.2025.17848.1119

بررسی میزان احساس تعلق به مدرسه در بین دانش آموزان افغان مقطع ابتدایی به‌منزله نشاط ذهنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، دانشگاه خوارزمی، کرج، ایران

² دکترای برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز، تهران، ایران، مدرس مدعو دانشگاه فرهنگیان

³ کارشناسی علوم تربیتی، مرکز تربیت معلم شهید رجایی، سمنان، ایران

10.48310/jcdr.2025.17848.1119

چکیده

پیشینه و اهداف: دانشآموزان افغان که بخش قابل‌توجهی از مهاجران در ایران را تشکیل می‌دهند در جایگاه یک شهروند مهاجر دارای حقوق و مسئولیت‌هایی هستند. یکی از حقوق آن‌ها، حق تحصیل در مدارس است. احساس تعلق به مدرسه، عنصری حیاتی در رشد و شکوفایی دانش‌آموزان محسوب می‌شود و فقدان آن می‌تواند پیامدهای منفی متعددی به دنبال داشته باشد. این موضوع برای دانش‌آموزان مهاجر، به‌ویژه دانش‌آموزان افغان که ممکن است با چالش‌های فرهنگی، زبانی و اجتماعی بیشتری روبرو باشند، اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند. در این پژوهش ما به دنبال بررسی این احساس در میان دانش آموزان افغان هستیم. روش‌ها‌: برای انجام این پژوهش از روش پژوهش پیمایشی استفاده ‌شده است. جامعة آماری پژوهش کلیة دانشآموزان افغان مقطع ابتدایی شهرستان پاکدشت بوده‌اند که 264 نفر از آنان به‌صورت تصادفی برای حجم نمونه انتخاب ‌شده‌اند. برای بررسی میزان احساس تعلق دانشآموزان افغان از پرسشنامة حس تعلق بری و همکاران استفاده کرده‌ایم. پرسشنامه‌ها در اختیار دانش آموزان قرار گرفت و بعد از جمع‌آوری، داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار 21 spss و از طریق آمارهای توصیفی تک متغیره مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: داده‌های به‌دست ‌آمده حاکی از آن است که به ‌طور کلی احساس تعلق خوبی در بین دانشآموزان افغان به مدرسه وجود دارد. دامنة نمرات 57 نشان می‌دهد که تفاوت‌های قابل ‌توجهی در احساس تعلق بین دانش‌آموزان وجود دارد. انحراف معیار 03/12 نشان‌دهندة پراکندگی مناسب این احساسات در میان دانش‌آموزان است. اما در مؤلّفة مشارکت علمی داده‌های به‌دست‌آمده حاکی از آن است که دانشآموزان ممکن است نسبت به تحصیل و مشارکت در فعالیت‌های علمی رغبت کمی داشته باشند. نتیجه‌گیری: احساس تعلق مثبت در بین دانشآموزان افغان دیده می‌شود. اما می‌توان اقدامات مختلفی را برای بهبود وضعیت احساس تعلق به مدرسه و مشارکت دانش‌آموزان طراحی کرد. این اقدامات باید شامل برنامه‌های آموزشی برای معلمان، فعالیت‌های تشویقی برای دانش‌آموزان، و ایجاد فضایی عادلانه و محترم در مدرسه باشد. فضای عادلانه محیطی است که در آن ‌همه دانش‌آموزان، فارغ از تفاوت‌هایشان، به فرصت‌های برابر آموزشی و حمایتی دسترسی داشته باشند. این فضا، زمینه را برای شکوفایی و موفقیت همگانی فراهم می‌کند.

کلیدواژه‌ها