بازنمایی عوامل و نشانگان روان‌شناختی موثر در بروز خطاهای ریاضی دانش آموزان ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزش عالی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.48310/jcdr.2025.18774.1152

چکیده

پیشینه و اهداف: مشاهدات میدانی، نتایج آزمون‌های درون‌مدرسه‌ای، آزمون‌های ملی در درس ریاضی و عملکرد ضعیف دانش‌آموزان ایرانی در آزمون‌های بین‌المللی، نشان می‌دهد که آموزش و درک ریاضی در دوره ابتدایی با مشکلات متعددی همراه است. به همین دلیل پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل و نشانه‌های روان‌شناختی موثر در بروز یا تشدید خطاهای ریاضی دانش‌آموزان دوره‌ی دوم ابتدایی انجام شد. روش‌ها‌: بدین‌منظور از روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده گردید و داده‌ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار‌یافته جمع‌آوردی گردید. مصاحبه‌شوندگان به روش ملاکی انتخاب شدند و بعد از 23 مصاحبه اشباع داده‌ها حاصل‌شد. به‌منظور افزایش اتکاپذیری، تاییدپذیری، باورپذیری صحت داده‌ها، از شیوه‌های «بازبینی در زمان کُدگذاری»، «بهره‌گیری از نظرات همکاران پژوهشی و تأیید آن‌ها»، «تبیین جزئیات دقیق فرایند گردآوری و تحلیل داده‌ها»، «درگیری طولانی مدت»، سه‌سو‌سازی و تحلیل موارد منفی استفاده شد. یافته‌ها: تحلیل داده‌ها به شناسایی و طبقه‌بندی سه دسته از عوامل «انگیزشی»، «روانی» و «حافظه‌ای» منجر گردید و 26 نشانه‌ی روان‌شناختی شناسایی شد. نتیجه‌گیری: بررسی‌های انجام شده نشان داد دانش‌آموزان دوره دبستان در یادگیری درس ریاضی با چالش‌های روان‌شناختی بسیار زیاد و متنوعی همراه هستند و ادامه این روند می‌تواند نشاط و پویایی در نظام آموزشی را با آسیب‌های بسیاری همراه ساخته و تشکیل کارگروهی تخصصی برای جلوگیری از تداوم این تبعات، از ضرورتی انکارناپذیر است.

کلیدواژه‌ها