کاربست نظریه فرهنگی ـ اجتماعی رشد لئو ویگوتسکی در آموزش مسئولیت‌پذیری در مدارس مقطع ابتدایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه آموزش هنر، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی889-14665 تهران، ایران

چکیده

پیشینه و هدف: هدف از این پژوهش کاربست نظریه فرهنگی ـ اجتماعی رشد لئو ویگوتسکی در آموزش مسئولیت‌پذیری به دانش‌آموزان مقطع ابتدایی است، روش­ ها: پژوهش با روش توصیفی و استفاده از منابع اسنادی، اهمیت آموزش مسئولیت‌پذیری به‌عنوان یکی از مهارت‌های اصلی فردی دانش‌آموزان را بررسی و راهکارهایی را پیشنهاد ­می‌دهد. یافته­ ها: از نظر ویگوتسکی منطقة تقریبی رشد و محیط فرهنگی ـ اجتماعیِ کودک نقش مهمی در توسعة مهارت‌های فردی او دارد؛ بنابراین پیش‌نیاز آموزش مسئولیت­پذیری به کودکان دبستانی، ارتقای رشد فرهنگی و اجتماعی کادر علمی و اجرایی مدرسه، همچنین دانش‌آموزان ـ به‌عنوان گروه هم­سالان الگو ـ و معلمان است. در این راه معلمان می‌توانند برای آموزش مسئولیت­پذیری از روش‌های الگودهی، دادن بازخورد و پاداش، ساماندهی شناختی و پرسش و پاسخ استفاده ­کنند و در جایگاه تکیه‌گاه، با ارزیابی منطقه تقریبی رشد دانش­آموزان، مهارت مسئولیت­پذیری را در قالب تعاملات رفتاری دانش‌آموز با محیط و همکلاسانش ارزیابی کرده و آموزش‌های مناسب او را طراحی­کنند. نتیجه­ گیری: برای به نتیجه ­رسیدن و برنامه­ریزی این آموزش‌ها می‌توان از راهکارهایی مانند: دادن مسئولیت‌های ساده و ابتدایی مانند نظافت کلاس، مراقبت از وسایل و مدیریت زمان؛ تا همکاری در پروژه‌های گروهی و حل مسئله و مشارکت در فعالیت‌های معلم و اداره کلاس در سالهای آخر تحصیل دانش­آموز در مقطع ابتدایی استفاده کرد. در این میان بهره ­مندی از راهکارهای آموزشی خلاق مانند ایجاد تخته و چرخه مسئولیت ­پذیری در کلاس، تهیه دفترچه یادداشت مسئولیت­ پذیری و ... می تواند انگیزه­ بخش و تسهیلگر امر آموزش باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


References
 Bazdar Qomcheqieh, Morteza, & Hosinzadeh, Sara (2025). Investigating Active Teachig Methods for English Language Lessons in Secondary Education. Research in Curriculum Studies, Volume 4, Issue 1, pp. 65-80. [ In Persian]. DOI: 10.48310/jcdr.2024.15893.1086
Berk, Laura E. (2000). Child development. Boston: Allyn and Bacon.
 Festco, T. & McClure, J. (2005). Educational psychology: An integrated approach to classroom decisions. New York: Pearson.
Dehkhoda, Ali Akbar. (1998). Loghat-nameh-ye Dehkhoda [Dehkhoda Dictionary] (Vol. [insert volume], Entry: Mas’uliyyat). Tehran: University of Tehran, Dehkhoda Dictionary Institute. [in Persian].
 Jaber Ansari, Meryam, & Ghasempour, Ali (2022). Designing a Curriculum Model for S Education in Lower Secondary Education: A Grounded Theory-Based Model. Resear Curriculum Studies, Volume 2, Issue 2, pp. 23-40. [In Persian].  DOI:  10.48310/jcdr.2023.2707
 Motamedi, Azam (2025). A Systematic Approach to New Trends in Curriculum Planni Their Role in Education. Research in Curriculum Studies, Volume 4, Issue 1, pp. 43-65. [In        Persian] doi: 10.48310/jcdr.2024.16776.1108
Saberi, Zafarghandi,M.B. (2023). Preserving the scientific dignity of the persian language as the language of people with rich culture and history. Iranian journal of psychiatrclinical psychology, 28 (4), 392-397. [in Persian]. doi: 10.48310/jcdr.2024.16776.1108
 Seif, Ali Akbar (2007). The Psychology of Modern Development: Learning and Teachi  Psychology. Tehran: Doran Publishing. [in Persian].
Slavin, R.E. (2006). Educational psychology: Theory and practice (8th ed). New York: Pearson.
Vygotsky, Lev. (1981). The genesis of higher mental functions. In J.V. Wretsch (Ed.), The  concept of activity in social psychology. Arnonk, New York: Sharpe.
Woolfolk, Anita . (2004). Educational psychology (9th ed.). Boston: Allyn and Bacon.